karthą
Borith est herba fullonum vtilis ad lauandum karthą ca 1500 WokLub 20r
| Wyraz hasłowy | Karta | Hasło konkordancji | Borith |
|---|---|---|---|
| Wyraz(y) w transliteracji | karthą | Podstawa glosowania | borith |
| Język wyrazu obcego | hebrajski | ||
|
|||
Lokalizacja wyrazu w rękopisie
| Karta/strona | karta |
|---|---|
| Numer | 20 |
| Folio/kolumna | r |
| Umiejscowienie | marginalne - prawy margines |
| Wiersz | 3 |
Opis gramatyczny
| Transkrypcja formy podstawowej wyrazu hasłowego | Karta (rzeczownik) |
|---|---|
| Forma (w transkrypcji) | karta |
| Część mowy | rzeczownik |
| Fleksem | rzeczownik |
| Liczba | pojedyncza |
| Przypadek | mianownik |
| Rodzaj | żeński |
Uwagi
W Sstp wydrukowano ze skrótem Erz 28.
Borith to hebrajska nazwa rośliny, objaśniana jako 'mydlnica lekarska'. W Vulgacie pojawia się u użyciu przenośnym, w kontekście daremnych prób samodzielnego oczyszczenia się grzesznika przed Bogiem (Jer 2, 22, por. też Mal 3, 2).
Dobór wyrazu karta jako polskiego odpowiednika borith przez glosatora WokLub jest niezbyt trafny. Wprawdzie kartę, czyli 'szczeć' można opisać jako 'ziele folusznicze', ale nie jako 'użyteczne do mycia'.
Zapewne glosa jest efektem nieporozumienia, gdyż w sukiennictwie używano dwóch różnych roślin określanych mianem herba fullonum - mydlnicy do odtłuszczania wełny, a szczeci do jej gręplowania. Oba procesy służą chemicznemu i fizycznemu oczyszczaniu surowca do wyrobu przędzy, więc szczeć pasuje do prawdopodobnego biblijnego kontekstu, ale nie do drugiej części def. drukowanej w VEx: utilis ad lavandum.
Bibliografia
Erzepki B. 1908: Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490, “Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego” XXXIV, s. 28.