Na

przyimek

Formy gramatyczne

Znaczenia

• 1. z acc. rzeczownika wyraża sposób wykonywania czynności 'na' 'super, in'
  • Glomerare zusammen winden. Globare idem vycz na klab ca 1500 WokLub 58r
• 2. z acc. rzeczownika wyraża przyczynę, powód 'z powodu' 'in'
  • Munuscalarius qui pro munere seruit respectu gracie vlg. kto sluszy na myloscz 1442 WokRacz 148r
• 3. z acc. zaimka nazywa kogoś, ze względu na kogo dzieje się jakaś akcja 'na' 'in'
  • Inuadere anlauffen oder angan rzvczycz szyą cum impetu, vnde solemus dicere: invasit in me vlg. rzvczyl szya ną myą id est super me ca 1500 WokLub 69r
• 4. na poły martwy z acc. rzeczownika wyraża miarę; 'ledwie żyw' 'semivivus'
  • Semiuiuus (…) id est ex parte viuus halb lebendig ną poly marthvy ca 1500 WokLub 123r
• 5. na zwraz z acc. rzeczownika wyraża porównanie; 'na podobieństwo, na sposób, na wzór' 'ad instar, ad exemplar, ad similitudinem'
  • In morem na szwrasz ca 1500 WokLub 67r
• 6. wyrzucić na oczy z acc. rzeczownika wyraża stosunki przestrzenne: powierzchnię jakiegoś miejsca czy przedmiotu, ku której zmierza akcja, tu przenośnie; 'wypowiedzieć do kogoś wprost, prosto w oczy, coś mu ubliżającego, naurągać, nawymyślać' 'aliquid alicui obicere, exprobrare'
  • Exprobrare schelten vel improbare vel improperare vyrzvczycz na oczy nalayacz zeszromoczycz vymovycz ca 1500 WokLub 49r
• 7. z loc. rzeczownika wyraża stosunki przestrzenne: powierzchnię jakiegoś przedmiotu, miejsca, gdzie się coś znajduje 'na' 'in'
  • Salsugo *szloczvynya na boroch XV p. post. RozOss III 212v
  • Bulla panchyrz na vodzye XV p. post. WokPet II 9
  • Apex id est summitas vel subtilis pileus schąpką na byreczye ca 1500 WokLub 11v
  • Gena est locus lachrymarum vel interior pars oculorum vel palpebra wange yagodą na lyczv ca 1500 WokLub 57r
  • Gibbus ną chrzypczye garb ca 1500 WokLub 57v
  • Maxilla eyn kynback yagoda ną oblyczv ca 1500 WokLub 81r
  • Struma id est gibbus in pectore eyn kropff gvsz garb na pyerszach ca 1500 WokLub 131r
  • Tegula eyn schyndel oder eyn schwertz uasz latha na domye ca 1500 WokLub 135v
  • Tignum vel tignus eyn sparr kozyel na domye vel strzechą ca 1500 WokLub 138r
  • Vmbo (…) ein buckeler paveza albo tharczą vel na tharczy gvsz ca 1500 WokLub 147r
• 8. na piędzi mąż z loc. rzeczownika wyraża miarę; 'karzeł' 'pumilio, nanus'
  • Pigmeus karzel albo na pyadzy masz ca 1500 WokLub 100v
• 9. zdrowy będąc na rozumie i na ciele z loc. rzeczownika podaje bliżej zakres nadrzędnego wyrazu, wskazując przedmiot, z którym się wiąże jakiś stan; 'być w pełni sił umysłowych i fizycznych' 'sanum mente et corpore esse'
  • Sanus existens mente et corpore sdrovy bądacz na rozvmye y ną czyelye ca 1500 WokLub 119v
  • Sanus existens mente et corpore sdrovy bądacz na rozvmye y ną czyelye ca 1500 WokLub 119v

Przypis

Sstp V 1a